De eerste nachtvorst kondigt zich aan en plots realiseer je je: wat doe ik eigenlijk met mijn regenton? Die vraag houdt veel tuineigenaren bezig wanneer de temperatuur begint te dalen. Het antwoord is gelukkig minder complex dan je denkt, maar hangt wel af van het type regenton dat je hebt.
Waarom water en vorst geen goede vrienden zijn
Water heeft een vervelende eigenschap: het zet uit wanneer het bevriest. Een kleine natuurwet die grote gevolgen kan hebben voor je regenton. Wanneer het water in je ton bevriest, ontstaat er druk op de wanden. Deze druk kan ervoor zorgen dat je regenton scheurt, vooral op het wateroppervlak waar het ijs het eerst vormt.
Als je de regenton vol met water laat staan, kan het water bevriezen en scheurtjes maken in de wand. Erg zonde aangezien je regenton hierna lek is en je geen water meer kunt opvangen en hergebruiken. Het klinkt dramatisch, maar de realiteit is dat veel regentonnen dit niet overleven zonder bescherming.
Houten regentonnen hebben het zwaar te verduren
Voor houten regentonnen geldt een duidelijke regel: een houten regenton moet altijd helemaal leeg zijn tijdens de koude periodes. Hout is van nature gevoeliger voor temperatuurschommelingen dan kunststof. Door de combinatie van kou en ijsvorming kunnen er spleten en scheuren ontstaan in het hout.
Het leegmaken van een houten regenton doe je meestal via het kraantje onderaan. De meeste houten regentonnen kun je watervrij maken met het aftappunt (kraantje), maar sommige hebben geen kraantje aan de onderkant. Heeft jouw ton geen kraan? Dan kun je de regenton voorzichtig omkiepen en leeg laten stromen. Bij grote tonnen is dit lastig, dus je kunt ook een tuinslang gebruiken als hevel. Stop de slang in de regenton, zuig aan het uiteinde tot het water begint te stromen, en laat het water wegvloeien.
Na het leegmaken is het verstandig om de houten regenton in de schuur te zetten voor extra bescherming tegen de elementen.
Een interessant detail: houten regentonnen kunnen in het voorjaar lekken, ook als ze goed winterklaar zijn gemaakt. Dit kan komen door het krimpen van het hout. Zo zullen er kleine scheurtjes ontstaan en ontsnapt er water. Dit is eenvoudig op te lossen door te wachten of om er tijdelijk een paar emmers water in te doen. Zo kan het hout zich weer volzuigen met water. Dit is normaal gedrag van hout en gaat vanzelf over.
Kunststof is niet altijd hetzelfde verhaal
Bij kunststof regentonnen wordt het interessanter. Niet alle kunststof is hetzelfde, en dat maakt veel uit voor je winterstrategie. Regentonnen gemaakt van HDPE (High Density Polyethylene) hebben een zekere elasticiteit. Hierdoor kan de wand enkele centimeters uitzetten en is de HDPE regenton veel beter bestand tegen verschillende weersomstandigheden.
Voor HDPE regentonnen geldt: we raden echter wel aan om je tank gedeeltelijk te ledigen tot er nog maar 3/4 van het totale watervolume in je tank zit. Zo kan het water in de ton lichtjes uitzetten wanneer het in ijs verandert. Deze flexibiliteit geeft je een voordeel: je hoeft niet al het opgevangen regenwater weg te gooien.
Dunwandige regentonnen en tonnen van polypropyleen (PP) zijn daarentegen minder flexibel. Dunwandige regentonnen en regentonnen gemaakt van polypropyleen (PP) hebben minder elasticiteit, vooral bij koude temperaturen, en scheuren sneller bij vorst. Deze types moet je wel helemaal leegmaken.
Hoe weet je welk type kunststof je hebt? In het algemeen is kleur een goede indicator om het type kunststof en daarmee de kwaliteit van een bak of pallet te herkennen. Als het product een specifieke kleur heeft, bijvoorbeeld blauw, groen, grijs of bruin, zal het in veel gevallen van nieuw materiaal zijn gemaakt. Gekleurde regentonnen zijn vaak van betere kwaliteit HDPE gemaakt.
Hoe krijg je al dat water eruit?
Voor het leegmaken van je regenton heb je verschillende opties. Het legen doe je simpel met aftappunt wat onderin te vinden is. De meeste moderne regentonnen hebben een aftappunt of winterkraantje onderin.
Gebruik het opgevangen water niet zomaar voor niets. Gebruik het opgevangen water eerst voor het bewateren van tuin- en binnenplanten en geef het als drinkwater voor je huisdier. Moet je de ramen nog wassen? Dan kan je het opgevangen water in je regenton prima hergebruiken voor het spik – en – span maken van de ramen en de raamkozijnen!
Denk ook aan de regenpijp-aansluiting
Een cruciaal punt dat vaak over het hoofd wordt gezien: de aansluiting op de regenpijp. Hoe je de regenton afsluit? Door hem af te sluiten of los te koppelen vanaf de regenpijp. Veel moderne regentonnen hebben een vulautomaat met een winterstand. De bovengrondse regenwaterfilter die we aanbieden in onze online shop heeft een winterstand die voorkomt dat het (gefilterde) water in de regenwateropvang loopt, maar stuurt het rechtstreeks naar de afvoer.
Vergeet je dit, dan vult je zorgvuldig geleegde regenton zich alsnog met regenwater en kun je bij vorst alsnog schade krijgen.
Het kraantje en andere onderdelen zijn ook gevoelig
Je regenton zelf is niet het enige dat bescherming nodig heeft. Een standaard kraan of slang kan niet tegen de vrieskou en zal uitzetten en barsten. Je isoleert jouw kraan dus best tegen de kou en bewaart de slang tijdens de winter op een warmere plaats.
Het kraantje is de neus van uw regenton en heeft extra bescherming nodig. U kunt het neusje inpakken met een stukje stof en een elastiekje of met aluminiumfolie, let er hierbij op dat de glanzende kant van de folie naar binnen zit.
Plastic flesjes en andere trucjes: helpen ze echt?
Je komt online verschillende creatieve oplossingen tegen. Een populaire tip is het plaatsen van plastic flessen in je regenton. Vul een paar plastic flessen met een beetje water en leg die in de ton. Bedoeling is dat de flessen schuin in het water drijven. Wanneer het gaat vriezen zal het ijs uitzetten, maar i.p.v. tegen de wanden te drukken, zal het (eerst) de flessen indeuken.
Hoewel deze methode aannemelijk klinkt, zijn de meningen verdeeld over de effectiviteit. U kunt online tips vinden, zoals het vullen van lege plastic flessen met een klein laagje water en deze in de regenton leggen, zodat de druk van het bevroren water opgevangen wordt door deze flessen. Wij raden niet aan deze tips te gebruiken, omdat het belangrijk is om goed voor uw regenton te zorgen.
Het isoleren van regentonnen met dekens of hoezen blijkt ook geen optimale oplossing. Na uitgebreid onderzoek blijkt dat het isoleren van een regenton of het gebruik van speciale hoezen om bevriezing te voorkomen geen optimale oplossingen zijn. Het risico op bevriezing blijft bestaan, vooral tijdens langdurige koude periodes.
Al dat water weggooien voelt verkeerd
Het wegdoen van al dat zorgvuldig opgevangen regenwater voelt verkeerd. Vindt u het vervelend om het opgeslagen water weg te doen? Wij ook, maar noodweer breekt wet! Maakt u zich niet te veel zorgen, in de maanden na de vorst regent het namelijk gemiddeld 73mm. Een gemiddeld dak van 30m2 vangt hiervan al 2.190 liter water op.
Nederland heeft gelukkig geen tekort aan regen. Per vierkante meter valt er in Nederland zo’n 780 liter water per jaar. Je regenton is dus snel weer gevuld zodra de lente aanbreekt.
Oeps, het is al bevroren – en nu?
Mocht je er pas achter komen dat je regenton moet worden leeggemaakt nadat het al heeft gevroren, geen paniek. Wanneer het al heeft gevroren, moet je de regenton niet aan zijn lot overlaten, maar alsnog gaan legen. Zijn er onderdelen, zoals het aftapkraantje of het gele dopje bij de kunststof Elho regenton vastgevroren? Probeer de onderdelen te ontdooien met behulp van een föhn.
Misschien tijd voor een nieuwe regenton?
Als je regelmatig last hebt van strenge winters, kun je overwegen om te investeren in een wintervaste regenton. Als je regelmatig te maken krijgt met strenge winters, overweeg dan een wintervaste regenton. Deze speciale tonnen zijn beter bestand tegen de invloeden van koud weer en vorst. Deze zijn vaak gemaakt van hoogwaardige HDPE en kunnen het hele jaar door gebruikt worden zonder leegmaken.
Even alles op een rijtje
Het winterklaar maken van je regenton hoeft niet ingewikkeld te zijn. Voor houten regentonnen geldt: helemaal leegmaken en bij voorkeur binnen zetten. Voor kunststof hangt het af van het type: HDPE kan vaak driekwart vol blijven, andere types moeten helemaal leeg.
Vergeet de accessoires niet: bescherm of berg kranen en pompen op, zet de vulautomaat op winterstand of koppel hem los, en check of er geen nieuwe instroom van regenwater mogelijk is.
Het belangrijkste is om op tijd te beginnen, voor de eerste echte vorst toeslaat. Je regenton beschermen tegen winterschade is een kleine moeite die je veel gedoe en kosten kan besparen. En mocht er toch schade ontstaan, dan weet je nu ook hoe je die het beste kunt aanpakken.
